Bảo tàng Gia Laihttps://baotangtinhgialai.vn/uploads/logo.png
Thứ năm - 25/09/2025 00:532120
Vui lòng nhấn để nghe thuyết minh:
KHU CĂN CỨ CÁCH MẠNG NÚI BÀ
Di tích lịch sử và thắng cảnh khu căn cứ Núi Bà hiện nằm ở phía Đông Nam tỉnh Gia Lai, tọa lạc tại 04 xã: Ngô Mây, Cát Tiến, Đề Gi và Hòa Hội,. Các sử gia triều Nguyễn gọi Núi Bà là Phô Nghinh Đại Sơn. Núi Bà không phải là một hòn độc sơn, mà là một quần sơn gồm 66 đỉnh cao thấp khác nhau, xen giữa các khối núi nhấp nhô là những cây cối xanh tốt và hàng ngàn con suối lớn nhỏ. Núi ngó ra biển, hùng vỹ, hoành tráng, có địa hình tự nhiên phong phú, là nơi tồn cư của những quần thể động vật quý hiếm. Trong núi có nhiều ngọn cao chất ngất, như Hòn Hòe ở phía Đông Nam, Hòn Hang Rái ở phía Đông Bắc, Hòn Chuông ở phía Tây. Đó là ba ngọn cao nhất, nhưng đặc biệt nhất là Hòn Chuông có đỉnh cao trên 700m so với mặt nước biển, nhìn từ xa như một quả chuông úp, nơi đây có phế tích tháp chăm cổ, tục gọi là Tháp Hòn Chuông. Ngoài ra, xung quanh Núi Bà có nhiều địa danh khá nổi tiếng như Hòn Vọng Phu, truyền thuyết về người phụ nữ ôm con đứng chờ chồng hóa đá, chùa Linh Phong với sự tích về Ông Núi, nổi tiếng linh thiêng, nằm ở lưng chừng núi giữa một vùng mây nước lung linh huyền ảo... Với vị trí địa lý phía đông giáp biển, phía tây là Quốc lộ số 1, Núi Bà trở thành một địa điểm rất thuận tiện cho việc vận chuyển bằng đường thủy lẫn đường bộ. Đồng thời là một dãy núi liền khoảnh, có địa hình khá hiểm trở, nhiều hang hốc tự nhiên, nên trong kháng chiến chống Mỹ, Núi Bà đã được chọn làm căn cứ địa cách mạng Khu Đông của tỉnh Bình Định (nay là tỉnh Gia Lai). Nơi đây là căn cứ hoạt động của Tỉnh ủy, các cơ quan của tỉnh, đơn vị lực lượng vũ trang tỉnh, Thị ủy Quy Nhơn và các Huyện ủy An Nhơn, Tuy Phước và Phù Cát. Từ căn cứ này, Tỉnh ủy đã chỉ đạo kháng chiến, mở nhiều lớp huấn luyện, đào tạo lực lượng vũ trang và cán bộ cơ sở cách mạng. Đây cũng là bàn đạp mở nhiều đợt tiến công, nổi dậy trong chiến dịch “Đồng khởi khu Đông” (1964), chiến dịch xuân Mậu Thân (1968). Sự tàn phá khốc liệt của đạn bom trên chiến trường khu Đông đã trở thành nỗi ám ảnh của người dân, qua câu ca bi tráng được truyền miệng:
“Khu Đông gạo trắng nước trong Nhưng ai đến đó không mong trở về”
Và mùa xuân năm 1975, Núi Bà một lần nữa chứng kiến những giờ phút hào hùng. Tại Trảng Bàng, một địa điểm thuộc khu vực Sơn Rái, toàn bộ các đơn vị thuộc lực lượng vũ trang của tỉnh, thị xã Quy nhơn và các huyện Phù Cát, Tuy Phước, An Nhơn đã làm lễ tuyên thệ, với khẩu hiệu:
“Khí thế như Mậu Thân Ra quân như Nguyễn Huệ Tiêu diệt triệt để như Điện Biên”
Với khí thế ấy, quân và dân ta đã giải phóng thị xã Quy Nhơn ngày 31/3/1975, kết thúc thắng lợi sự nghiệp chống Mỹ cứu nước trên địa bàn tỉnh Bình Định (nay là tỉnh Gia Lai). Có thể nói, căn cứ địa cách mạng Núi Bà như một người mẹ hiền che chở và nuôi giấu lực lượng cách mạng trong suốt thời kỳ chiến tranh gian khổ; ghi dấu tinh thần chiến đấu kiên cường của cán bộ, chiến sĩ và nhân dân Bình Ðịnh. Những địa danh như khu 10, Trạm xá Khu Đông, đồi Búp Sen, Vĩnh Hội, Hố Nhảy, hang Động Rừng, Sơn Rái... là những hình ảnh không bao giờ quên đối với những người từng sống, chiến đấu ở chiến trường Khu Đông. Với hình thế núi cao, hùng vĩ cùng nhiều hang động tự nhiên, cảnh quan kỳ thú, Núi Bà còn là một thắng cảnh đẹp của tỉnh Gia Lai. Khu Căn cứ Núi Bà được xếp hạng di tích lịch sử và thắng cảnh quốc gia năm 1994 với 22 điểm di tích gắn liền với sự nghiệp cách mạng và kháng chiến chống Mỹ cứu nước của quân và dân Bình Định (nay là tỉnh Gia Lai). Tượng đài Chiến thắng Núi Bà được xây dựng tại vị trí trung tâm Khu di tích cách mạng Núi Bà (dưới chân Núi Bà). Tượng cao khoảng 18m, được xây dựng bằng chất liệu bê tông cốt thép và phun phủ đồng. Công trình nhằm tưởng nhớ công ơn các anh hùng, liệt sĩ, đồng bào đã hy sinh trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, ghi tạc chiến công vẻ vang của quân và dân tỉnh Gia Lai trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước và nhằm phát huy truyền thống đó trong việc giáo dục các thế hệ hôm nay và mai sau. Đứng dưới Tượng đài Chiến thắng Núi Bà, chúng ta sẽ càng tự hào hơn về tinh thần đấu tranh anh dũng của thế hệ cha ông và càng yêu hơn thắng cảnh Núi Bà đã được điểm tô thêm bằng máu xương của những người con trung hiếu, trở thành biểu tượng cho niềm kiêu hãnh, tự hào của Gia Lai.